راوشینکاتی درباره پرداخت‌های بین‌المللی مربوط به ثبت و چاپ مقاله
هر مقاله علمی که برای نویسنده‌اش بی‌نهایت ارزش داشته باشد در مجله‌های معتبر داخلی یا خارجی چاپ خواهد شد. پژوهشگران در مرحله‌ای که مقاله برای انتشار پذیرفته می‌شود یا دانشجویان برای مطالعه و دریافت مقاله‌ها در زمینه‌ای تخصصی باید مبالغی را پرداخت کنند.
برخی نشریه‌ها هزینه را از مولف می‌گیرند و خدمات رایگان به مخاطبان خود ارائه می‌دهند. به این نوع نشریه‌ها از نگاه مولف به‌اصطلاح پولی می‌گویند و از نگاه خواننده دسترسی رایگان! برعکسِ این حالت زمانی است که نشریه هیچ هزینه‌ای بابت چاپ دریافت نمی‌کند اما در عوض حق اشتراک از اعضا می‌گیرد.
در هر صورت، با توجه به محدودیت‌های تراکنش بانکی ناشی از تحریم، انتقال مستقیم وجوه به مقاصد خارجی توسط ایرانیان از طریق درگاه‌هایی مانند پی‌پال و مسترکارت غیرممکن یا بسیار دشوار شده است. ما در این مطلب قرار نیست به معرفی شیوه‌های میانبر یا واسطه‌های پرداخت بپردازیم، بلکه می‌خواهیم نکاتی را مطرح کنیم که اهالی دانشگاه بیشتر با جزئیات این گونه پرداخت‌ها آشنا شوند.
مقدمه‌ای کوتاه بر کارمزدهای پذیرش و انتشار
وقتی می‌خواهید مناسب‌ترین مجله فارسی را برای چاپ مقاله‌تان پیدا کنید ، نیازی نیست میزان سختی پرداخت را در فهرست معیارهایتان قرار دهید. این کار به‌راحتی و بدون محدودیت از طریق درگاه بانک‌های داخلی انجام می‌شود. اما زمانی که به سراغ نشریه‌های خارجی برای چاپ مقالۀ ترجمه‌شده خود به انگلیسی می‌روید، با طیف گسترده‌ای از مجلات با ضریب تأثیر بالا روبرو می‌شوید که از مولفان کارمزدهایی بابت خدمات مخلتف درخواست می‌کنند. این هزینه‌ها معمولاً از سوی چه نوع مجله‌هایی دریافت می‌شود؟ در چه شرایطی و چرا؟
قبل از هر چیز باید گفت طبقه‌بندی نشریات به پولی و رایگان برای مولف چندان دقیق نیست. امکان دارد نشریه‌ای که از مخاطبانش حق اشتراک می‌گیرد از مولفان هیچ کارمزدی بابت انتشار دریافت نکند، اما در عوض از راههای دیگری خرج‌ترانشی کند؛ مانند هزینه‌های ویراستاری، ممیزی در هیئت‌تحریریه، بازخوانی تخصصی و سایر مراحل موجود در فرایند انتشار. البته مجله‌های بزرگ از طریق سطح دسترسی خواننده به دسته‌های کیفی محتوا و تبلیغات در صفحه‌ها نیز کسب درآمد می‌کنند.
در هر حال، انتشار مقاله‌ها اغلب بدون هزینه نمی‌ماند، حتی در مواردی که به‌اصطلاح رایگان و آزاد فرض می‌شوند. برخی مجله‌ها در شرایط خاصی تخفیف می‌دهند و نیازی نیست کل مبلغ پایه را پرداخت کنید. برای مثال شاید از عضویت در انجمنی خاص امتیاز بگیرید یا حتی وضعیت اقتصادی کشوری که در آن تحصیل می‌کنید! این موقعیت‌ها گاهی تا نود درصد هزینه‌های انتشار یک مقاله را پوشش می‌دهند.
مطلب مرتبط: 5+5 گنجینه آنلاین برای دریافت مقاله انگلیسی رایگان
رایج‌ترین کارمزدهای چاپ مقاله
هزینه‌هایی که مولف باید در این فرایند پرداخت کند به دو مرحله پیش از انتشار و پس از انتشار تقسیم می‌شود. توجه داشته باشید که تمام دامنه‌های قیمتی که اینجا اشاره می‌شوند بر اساس تحقیقی مقطعی بوده و به مرور زمان تغییر می‌کند، بنابراین برای اطلاعات به‌روزشده به وبسایت رسمی نشریات مراجعه کنید.
کارمزدهای پیش از انتشار شامل پذیرش مقاله و عضویت در نشریه می‌شود. فرقی نمی‌کند، هر دو مجله‌های آزاد و اشتراکی امکان دارد کارمزدی بین 50 تا 25 دلار هنگام پذیرش نسخه اولیه مقاله بگیرند تا دستمزد اعضای تحریریه و بازخوان‌ها را تأمین کنند.
از دیدگاه مولف شاید این کارمزدهای اضافی کمی زننده به نظر برسد، چون مجله‌هایی با ضریب تأثیر پایین‌تر وجود دارند که چنین هزینه‌هایی تحمیل نمی‌کنند. از دیدگاه رقابتی می‌توان ادعا کرد که همین کارمزدها باعث می‌شود که احتمال پذیرش افزایش یابد چون افراد کمتری برای مقایسه با شما وجود دارند. همین در نهایت فرایند انتشار را تسریع می‌کند و با معطلی شکنجه‌وار در مجله‌های دیگر برخورد نخواهید کرد. قاعدۀ کلی حکم می‌کند که کیفیت مجله‌های پولی از لحاظ محتوای علمی بالاتر است، زیرا نویسندگانی حاضر می‌شوند کارمزدهای اولیه را پرداخت کنند که به اندازۀ کافی کهنه‌کار هستند و به پذیرش مقاله خود اطمینان دارند. مجله‌های رایگان بطور معمول مقاله‌ها را سرسری مرور می‌کنند و این امکان وجود دارد که هیچ توضیحی در نامۀ رد کردن کار شما نیاید.
عضویت در نشریه‌ها بطور معمول به درد مولفان حرفه‌ای و تمام‌وقت می‌خورد که یکبار برای همیشه پرداخت می‌شود (100 تا 350 دلار) و دیگر نیست برای هر مقاله بطور جداگانه کارمزدهای اولیه داده شود. برخی نشریه‌ها از مولفان درخواست می‌کنند که بازخوانی مقاله‌های دیگران را انجام دهند تا حق عضویت جبران شود.
هزینه‌های پس از انتشار به چاپ کاغذی رنگی و پردازش محتوا مربوط می‌شود. برخی نشریه‌های سنتی که بصورت آنلاین در دسترس نیستند اغلب بین 100 تا 250 دلار بابت هزینه چاپ مقاله دریافت می‌کنند. در مقابل، نشریه‌های آنلاین تنها برای آماده‌سازی و صفحه‌آرایی متن در قالب دیجیتال مبلغی دریافت می‌کنند. همیشه باید حواستان باشد مجله‌های سود‌اگر با نرخ پذیرش پایین در برخی مواقع رایگان هستند اما پس از انتشار مقاله از شما بابت فرایندهای نگهداری و پردازش محتوا مبالغ بالایی درخواست می‌کنند. بنابراین نسبت به علائم دردسرساز بی‌اهمیت نباشید و مطمئن شوید مجله‌ای که در نظر دارید در فهرست‌های معتبر درج شده است.
نسخه‌برداری از این مطلب همراه با ذکر منبع مانعی ندارد.
مطلب مرتبط: ده دانشگاه برتر جهان برای ادامه تحصیل – قسمت چهارم
راوشیدمجلههای دانشگاهی چگونه در سامانۀ نمایه‌سازی علمی (ISI) ارزیابی می‌شوند؟
مجله‌های علمی بطور گسترده از لحاظ کیفیت و تأثیر در محافل دانشگاهی رتبه‌بندی می‌شوند. مهمترین هدف ارزیابی این است که جایگاه هر مجله در حوزه تخصصی‌اش مشخص شود. همچنین، میزان شهرت علمی و دشواری انتشار یک مقاله در مجموعه‌ای از مجله‌های دانشگاهی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وقتی چکیده یک مقاله فارسی را پس از انجام ترجمه تخصصی در سامانه‌های علمی ثبت می‌کنید تا مناسب‌ترین نشریه از میان فهرست انتخاب شود، با امتیازهایی روبرو می‌شوید که برایتان معنای خاصی ندارند. فقط حدس می‌زنید که هر چه بالاتر باشد مطمئن‌تر!
ارزیابی‌های جانب‌دارانه
سنجه‌های رتبه‌بندی مجله‌ها از دیرباز توسط نهادهای آموزشی بزرگ و یا رأی‌گیری هیئت‌علمی تعیین می‌شود. گذشته از اینکه ابزارهای ارزیابی بطور رسمی در کشورهای مختلف یکسان نیست، نوعی سوگیری نیز در نمایاندن کیفیت و اعتبار مجله‌ها وجود داشته است. همین به اختلاف‌نظر و رتبه‌بندی نادقیق میان نهادهای پیشگام در عرصه تولید علم منجر شده است.
بسیاری از نهادها چندین منبع بیرونی را برای ارزیابی کیفی مجله‌ها به کار می‌گیرند؛ یعنی از منخصصان اصلی در هر حوزه خاص نظرسنجی می‌کنند و به هر مجله بر مبنای معیارهایی خاص نمره می‌دهند. با این حال، چنین رویکردی همچنان در معرض سوگیری قرار دارد.
بنابراین، دولت‌ها، نهادهای آموزشی و طلایه‌داران پژوهش در علم‌سنجی به سراغ فهرستی از سنجه‌های عینی رفته‌اند تا کیفیت مجله‌های دانشگاهی را بدون نیاز به ارزشیابی فردی برآورد کنند.
در این میان، چندین معیار کیفی پیشنهاد شده که اغلب بر مبنای نقل‌قول نویسندگان مقاله‌ها هستند:
ضریب تأثیر
این معیارِ کمّی بیانگر تعداد میانگین نقل‌قول‌های مقاله‌های علمی از یک مجله در زمینه‌ای تخصصی است. ضریب تأثیر در واقع ابزاری برای ارزیابی مقایسه‌ای در سطح ملی یا بین‌المللی است که فراوانی استنادهای نگارشی به مجله در بازۀ دوساله را آشکار می‌کند.
ضریب تأثیر یا همان ایمپکت فکتر که گاهی بر سر زبان دانشگاهیان ایرانی می‌چرخد، نخستین بار به پیشنهاد یوجین گارفیلد در دهه 1960 در موسسه اطلاعات علمی (ISI) برای فهرست‌بندی مجله‌های دانشگاهی به کار گرفته شد. این معیار هر سال توسط موسسه اطلاعات علمی بر مبنای تعداد نقل‌قول‌ها و ارجاع‌ها به هر مجله محاسبه و گزارش داده می‌شود.
ضریب تأثیر ارتباطی به کیفیت مقاله یا شهرت نویسنده ندارد، بلکه بطور اختصاصی برای رتبه‌بندی مجله‌ها استفاده می‌شود. فرمول محاسباتی این ضریب چندان پیچیده نیست. برای نمونه، فرض کنید در سال 1395، 250 نقل‌قول به مقاله‌های دو سال قبل آن مجله شناسایی شود. همینطور 30 و 40 مقاله تخصصی به‌ترتیب در آن سالهای مجله چاپ شده باشد. برای محاسبه ضریب تأثیر، 50 را تقسیم بر 70 (مجموع مقاله‌ها) می‌کنند تا 3.57 حاصل شود.
در این لحظه، بیشترین مقدار ضریب تأثیر برای مجله‌های دانشگاهی دنیا برابرست با حدود 60 مربوط به The New England Journal of Medicine. این مقدار برای مجله‌های علمی در ایران معمولاً زیر 5 است.
عامل‌ویژه
همچنین معروف به آیگن‌فاکتور (آیگن یک واژه آلمانی به معنای ویژه است)، این شاخص رتبه‌بندی به اهمیت کلیِ هر مجله دانشگاهی بر اساس تعداد نقل‌قول‌های موجود از نشریه‌های برتر می‌پردازد. عامل‌ویژه در سال 2008 توسط جوین وست و همکارش در دانشگاه واشینگتن ابداع شد.
فرق این معیار با ضریب تأثیر این است که به نقل‌قول‌های موجود در نشریه‌های با رتبه‌بندی بالا وزن بیشتری می‌دهد و با زمانی مقایسه می‌کند که نقل‌قول‌ها در نشریه‌های رده‌پایین وجود داشته باشند. عامل‌ویژه همچنین کیفیت دسترسی پژوهشگران به محتوای مجله را برمبنای فراوانی میانگین نشان می‌دهد.
این عامل بسته به اندازه یک مجله تغییر می‌کند. اگر حجم مقاله‌های موجود در مجله دوبرابر شود، امتیازش هم در بازه یکساله دوبرابر می‌شود. امتیازهای مربوط به عامل‌ویژه در وبسایت اختصاصی خودش محاسبه و اعلام می‌گردد.
سایمگو
این معیار به اندازه‌گیری نفوذ علمی هر مجله دانشگاهی از لحاظ تعداد نقل‌قول‌هایش در بانک اطلاعاتی اسکوپوس می‌پردازد. سایمگو به کوشش یک گروه پژوهشی به همین نام در دانشگاه گرانادا (اسپانیا) توسعه یافته و اجرا می‌شود.
فراگیری جهانی مهمترین ویژگی این معیار است. سایمگو یکی از ابزارهای نوین در رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و نشریه‌های علمی به شمار می‌رود که حتی به بازدیدکننده امکان می‌دهد معیارهای ارزیابی را خودش تعیین کند.
شاخص‌اچ
اغلب در مورد میزان بهره‌وری و تأثیر علمی هر نویسنده علمی به کار می‌رود، اما برای رتبه‌بندی مجله‌های دانشگاهی نیز استفاده شده است. به عبارت دیگر، این شاخص می‌تواند پژوهشگران پرنفوذ را از کسانی که صرفاً تعداد زیادی مقاله چاپ کرده‌اند متمایز کند و میزان تخصص پژوهشگران را در هر حوزه علمی خاص نشان دهد.
برای مثال، اگر نمره شاخص‌اچ فردی 5 محاسبه شده باشد، یعنی این فرد دارای 5 مقاله است که دست‌کم 5 بار از نشریه‌های دیگر به آنها استناد شده است.
شاخص‌اچ در سال 2005 توسط فیزیکدانی به نام یورگه هیرش مطرح شد و این شاخص از حرف اول نام خانوادگی وی ریشه می‌گیرد.
نظرسنجی کارشناسی
در این روش، کیفیت نشر و سطح مشارکت مجله از طریق پژوهشگران، اساتید و دانشجویان فعال در حوزه‌ای خاص برمبنای فهرستی از معیارها مورد نظرسنجی و امتیازدهی قرار می‌گیرد.
نسخه‌برداری از این مطلب همراه با ذکر منبع مانعی ندارد.
کلیدواژگان: ترجمه, مقاله, ترجمه تخصصی, مجله‌های علمی, ضریب تأثیر
راوشیدترجمه ماشینی عصبی چیست؟
اگر خودتان مترجم نباشید و با حوزه فناوری ترجمه آشنایی نداشته باشید، در اولین برخورد شاید بپرسید «عصبی» یعنی خشمگین می‌شود؟ خیر، یعنی فرایند ترجمه از روی نورون‌های دستگاه عصبی انسان شبیه‌سازی شده است.
یکی از ابتدایی‌ترین اهداف رایانه‌ها در دهه‌های 80 و 90 میلادی این بود که متنی را بطور خودکار از زبانی به زبان دیگر ترجمه کنند. ترجمه ماشینی عصبی (NMT) یکی از آخرین فناوری‌های نوین بر اساس هوش مصنوعی است که برای پردازش زبانهای طبیعی و تولید ترجمه ماشینی به کار می‌رود.
البته این ماشین دیگر آن نتایج خشک و مکانیکی در نسخه‌های قدیمی‌تر گوگل را ارائه نخواهد داد. اگر مقداری با رشته‌های مربوط به مهندسی و کامپیوتر سروکار داشته باشید، حتماً اصطلاح‌هایی مانند یادگیری عمیق و شبکه‌های عصبی مصنوعی را شنیده‌اید. افراد عادی هم روزانه از راه‌حل‌های این فناوری بهره می‌برند؛ مانند بازشناسی چهره و لبخند هنگام عکاسی با دوربین، یا تشخیص صدا در جستجوی فایل‌های صوتی. این فناوری تنها از سال 2014 به صنعت ترجمه معرفی شده است.
تکامل ماشین‌ها
ترجمه ماشینی عصبی – ماشین SMT
پیشرفت ماشین‌های ترجمه از مدل RMT یا قاعده‌محور آغاز شد به SMT یا آمار‌محور رسید. اگرچه کیفیت ترجمه هر سال به خروجی‌های انسانی نزدیک‌تر شده، اما فرایند ترجمه همچنان درگیر ابهام و پیچیدگی‌های زبان بشر باقی مانده است. تا پیش از این، موتورهای ترجمه مانند گوگل مجبور بودند بر اساس مثال‌های موجود از ترجمه‌های انسانی در پایگاه‌داده عمل کنند، ولی حالا هوش مصنوعی امکانی فراهم آورده تا ربات مثل انسان یاد بگیرد و محتوای واژگانی را تجزیه و تحلیل کند.
با اینکه هر دو روش از حافظۀ ترجمه خام استفاده می‌کنند، اما ماشین عصبی به مهارتی موسوم به «یادگیری عمیق» نیز مجهز است و همینطور حجم سنگین‌تری از داده‌ها برای ساخت یک شبکه عصبی مصنوعی. سازوکار یک موتور ترجمه را می‌توان به بازی شطرنج تشبیه کرد. در یک نرم‌افزار شطرنج، جهانی محدود با شمار محدودی از حرکت با مهره‌ها وجود دارد. این برنامه خیلی ساده به محاسبه حرکت‌های احتمالی می‌پردازد تا بهترین را اجرا کند. به همین ترتیب، یادگیری ماشینی هم پایگاهی محدود با شمار محدودی از واژگان خامی است که بهترین معادل‌ها را براساس زبان مبدآ (مهره‌های حریف) می‌چیند.
در دو یا سه سال اخیر، پژوهش‌های فراوانی درباره پیاده‌سازی شبکه‌های عصبی مصنوعی در حوزه پردازش زبانهای طبیعی انجام شده است. یک ماشین ترجمه که خودش یاد می‌گیرد دارای مهارتی شبیه انسان می‌شود. این ماشین عصبی دیگر مانند نمونه‌های موجود در این صنعت بر اساس داده‌های آماری و قواعد دستوری خام عمل نمی‌کند. با این حال، چنانچه متن‌های ادبی و ناشناخته‌تر ترجمه کند، بوی روغن موتور به مشام خواننده خواهد رسید؛ بنابراین فعلاً برای ما مترجم‌ها جای نگرانی نیست! به‌خصوص مترجم‌های شفاهی.
این ماشین خیلی هم مهربان است
شبکه عصبی مصنوعی در ترجمه ماشینی
برخلاف نسخۀ کنونی موتور گوگل، مدل‌های عصبی در ترجمه ماشینی دربرگیرنده یک شبکه عصبی مصنوعی بی‌همتا هستند که خودش از لایه‌های مختلفی از نورون تشکیل می‌شود. عنصر کلیدی در شبکه عصبی این است که می‌تواند لایه‌ها را بطور خودکار در طول مرحله یادگیری اصلاح کند (حدود چند هفته).
از لحاظ فنی، خروجی این نوع ماشین ترجمه در برابر بازخورد بیرونی مقایسه می‌شود و از طریق الگوریتم‌های پیچیده‌ای آموزش می‌بیند. به عبارت دیگر، ماشین عصبی شباهت‌های میان واژه‌ها و عبارت‌ها را در سطح فراجمله درک می‌کند. توانایی که در نسخه‌های قبلی ماشین ترجمه در دو دهه اخیر وجود نداشت و همین ویژگی شگفت‌انگیز ماشین عصبی را آشکار می‌کند.
با این حال، یکی از مشکل‌های موجود در ترجمه‌های ماشینی همواره این بوده که خروجی باید پس‌ویرایش شود آن هم بدست انسان. برای نمونه، زوج‌زبان فارسی-انگلیسی را فرض کنید. خروجی ترجمه یک جمله دراز می‌تواند به‌هم‌ریختگی دستوری پیدا کند. پس متن باید در نهایت از لحاظ دستور زبان، اصطلاح‌های تخصصی و خطا در معادلیابی واژگان با معنای چندپهلو بررسی شود. از دیدگاه بهره‌وری، ترجمه ماشینی عصبی امکانی فراهم آورده تا زحمت پس‌ویرایش در زوج‌زبان‌های دیگر تا 25% کاهش یابد.
تا اینجا که این مطلب را می‌خوانید، هنوز هیچ رباتی نتوانسته جای انسان‌های مترجم را بگیرد. از روزی باید هراسید که ربات‌ها سلیقه و ذوق هنری پیدا کنند؛ برای مثال، متن ثابتی را به فاصله 24 ساعت به ربات بدهیم و دو ترجمه متفاوت اما قابل‌قبول بگیریم، درست مثل انسان.
نسخه‌برداری از این مطلب همراه با ذکر منبع مانعی ندارد.
راوشیدپیادهسازی ترجمه فیلم و دوبلاژ چگونه مدیریت می‌شود؟
وقتی چیپس و بغض در گلویتان قورت می‌دهید و کشتی تایتانیک غرق می‌شود، دوبله هیچ کمکی به نجات جک و تنها گذاشتن رُز نمی‌کند. در عوض از شرّ نوشته‌های زیر صفحه خلاص می‌شوید که آدم را یاد آگهی بازرگانی یا نوار پایینیِ شبکه خبر می‌اندازد.
با این حال، مردم گاهی دوبله و زیرنویس را مترادف باهم به کار می‌برند. فرایند تولید اینها زمین تا آسمان فرق می‌کند. هزینه تولید زیرنویس به‌مراتب کمتر از پیاده‌سازی ترجمه روی فیلم خواهد بود.
در حقیقت، دوبله همان پیاده‌سازی متن ترجمه روی فیلم است؛ یک پروژه چندلایه‌ای پس از تولید محصول محسوب می‌شود که دربرگیرنده اعضای ترجمه، پیاده‌سازی در نرم‌افزار، کارشناس زمانبندی و هماهنگ‌سازی محتوای صوتی و مهندسان کامپیوتر در استدیو می‌شود.
همه این مراحل می‌تواند یک مدیر پروژه از طرف مرکز تأمین‌کننده خدمات ترجمه و بومی‌سازی داشته باشد. در برخی مواقع نیز کل فرایند از ترجمه گرفته تا ضبط و پخش در یک دفتر و بدست یک مدیر هدایت می‌شود. در حالت دوم، صاحبان رسانه نیازی به برون‌سپاری بخشی از وظایف نمی‌بینند.
در هر حال دوبله و زیرنویس دو مقوله جدا هستند که در مکان‌های متفاوت توسط افراد متفاوت مدیریت می‌شوند. دلایل فراوانی وجود دارد که تصمیم می‌گیرند فیلم یا محصولی چندرسانه‌ای دوبله شود، نه زیرنویس:
- برخی شبکه‌های تلویزیونی با توجه به سیاست‌های مدیران و تهیه‌کنندگان دارای مخاطبانی هستند که فقط برنامه‌های دوبله تماشا می‌کنند.
- انتظارها از کشوری به کشوری دیگر تفاوت می‌کند. برای نمونه، در شبکه‌های تلویزیونی داخلی ایران و فرانسه، تقریباً تمام برنامه‌های سریالی و سینمایی به زبان ملی دوبله می‌شوند. در مقابل، زیرنویس در آمریکا و بریتانیا رایج‌تر از دوبله است.
- برنامه‌های گروه سنی کودک و نوجوان به دلایلی آشکار همیشه دوبله می‌شوند.
- فیلم‌های مستند مانند سرگذشت زندگی و حیات‌وحش که سرشار از محتوای روایی هستند بطور معمول دوبله می‌شوند.
- گاهی دوبله و زیرنویس همزمان پیاده‌سازی می‌شود؛ مخصوصاً در فیلم‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی که حضور واژگان زبان اصلی ضروری می‌شود.
ترجمه زیرنویس و دوبله
فرایند دوبلاژ
وقتی مدیران رسانه‌ها تصمیم می‌گیرند محصولی به ترجمه و دوبله در کشور مقصد نیاز دارد، چند مرحله تا تولید نسخه جدید طی می‌شود.
1) یک حلقه کامل از ویدئو به گروه ترجمه سپرده می‌شود. در این حالت امکان دارد هیچ محتوای متنی ضمیمه نشده باشد. بنابراین مترجم با دریافت هزینۀ بیشتری باید متن را بشکل شنیداری به زبان مقصد ترجمه کند. فرایند پیاده‌سازی ترجمه در نرم‌افزارهای مخصوصی انجام می‌شود تا از لحاظ طول با هر قطعه از فیلم همخوانی داشته باشد.
2) وقتی ترجمه در نرم‌افزار پیاده‌سازی شد، یک بازخوان با مهارت‌های مشابه ترجمه و آشنا به فرایند دوبله یکبار تمام قطعه‌ها را تک‌به‌تک با متن زبان اصلی مقایسه و بررسی می‌کند. در این مرحله، امکان دارد تغییراتی در هجاهای واژگانی متن داده شود تا بازسازی لحن و گفتار و سرعت طبیعی حرکت لب‌ها برای دوبلرها امکان‌پذیر شود.
گاهی پیش می‌آید که بیان مفهوم در یک زبان طولانی‌تر یا کوتاه‌تر یک زبان دیگر می‌شود. برای مثال، شخصیت ایرانی یک فیلم به فارسی می‌گوید: «کشور هندوستان» اما در ترجمه به انگلیسی می‌شود India. در اینجا مترجم دوم طوری با کل جمله یا حتی سکانس بازی می‌کند تا هماهنگی میان دو زبان برقرار شود و در عین حال دخل و تصرفی در معنا ایجاد نکند.
3) چنانچه در زمانبندی جمله‌های ترجمه با قطعه‌های مربوط محدودیت‌های گریزناپذیری وجود داشته باشد، ویدئو به بخش تدوین فرستاده می‌شود تا سرعت برخی قسمت‌های فیلم را تندتر یا کندتر کنند. این شاید به اصل فیلم خدشه وارد کند، اما برای بهبود هماهنگی میان متن ترجمه، لبخوانی دوبلرها و صحنه‌ای که مخاطب برروی صفحه نمایشگر تماشا می‌کند، ضروری خواهد بود. از حق نگذریم، هنرپیشگان صداهای ماندگار بخشی از شیرین‌کاری‌های خود را مدیون بچه‌های پشت‌صحنه هستند!
یک‌جورایی به مدیر دوبلاژ می‌توان کارگردان ثانویه هم گفت، چون باید بازیگران صدا را هدایت کند و هر جا لازم باشد به حرکت‌ها و لحن‌هایشان شکل دهد. حتی وظیفه دارد به بررسی و انتخاب نمونه‌های صدا از هنرپیشه‌های گوناگون بپردازد و مناسب‌ترین‌ها را برای هر سبک فیلم و هر نوع شخصیتی شناسایی کند. این روزها کمتر دوبلری پیدا می‌شود که توانایی‌های حنجره‌اش هم برای شخصیت طنز و هم برای راوی مستند سیاسی مناسب باشد. اگر هم استاد تقلید صدا باشد باز هم شنونده طوری با ته‌مایه نقش‌های قبلی دوبلر شرطی‌سازی شده که شاید به این راحتی‌ها حضورش در فضایی ناجور را نپذیرد.
4) بعد از اینکه متن دوزبانه ترجمه در نرم‌افزار تهیه شد، به مدیر دوبلاژ در استدیوی ضبط تحویل داده می‌شود. در اینجا شاید لازم باشد مدیر در مورد برخی ابهام‌ها یا ناهماهنگی‌ها با مترجم‌ها مشورت کند. کل گروه طوری همکاری می‌کنند که دوبلرها بتوانند ارائه‌ای طبیعی و بدون ردخور داشته باشند.
فرایند دوبلاژ
5) در پایان، یک نسخه صوتی جداگانه از فرایند دوبله استخراج می‌شود تا امکان تماشای فیلم با یا بدون ترجمه امکان‌پذیر باشد. در برخی مواقع هم صوت و تصویر اصطلاحاً به هم جوش داده می‌شوند و هر جا پخش شود امکان جداسازی وجود نخواهد داشت.
تا اینجا گمان کنم فقط کسانی از تماشای فیلم و سریال دوبله لذت نمی‌برند که دنبال یادگیری زبان خارجی می‌گردند.
نظر شما چیست؟ آیا در شبکه‌های تلویزیونی ایرانی باید همچنان دوبله انجام شود یا زیرنویس؟
نسخه‌برداری از این مطلب همراه با ذکر منبع مانعی ندارد.
راوشیدمحتوای باکیفیت چگونه بر بهینه‌سازی موتور جستجو تأثیر می‌گذارد؟
در دنیایی که بخشی از مخاطبان و مشتریان بالقوه از طریق جستجو در موتورهای جستجو جذب می‌شوند، عقل سلیم حکم می‌کند که هر شرکت یا سازمانی برای وبسایت خود محتوای باکیفیت تولید کند. محتوا و محتوای باکیفیت دو مقوله کاملاً جدا هستند که دومی اغلب از طریق برون‌سپاری محقق می‌شود.
وارد شدن هر کلمه در گوگل به دنبال نیازی خاص می‌گردد و به کمیّت تولید محتوا چندان اهمیت نمی‌دهد؛ بیشتر جستجوها در همان صفحه اول به پایان می‌رسد. بنابراین کیفیت محتوای واژگانی نقش محوری در بهینه‌سازی موتور بازی می‌کند. اما منظور از کیفیت محتوا چیست و چه معیارهایی به محتوای یک وبسایت امتیاز می‌دهد؟ از همه مهمتر، این ویژگی‌ها به ترتیب چه تأثیری بر بهینه‌سازی نتایج موتورهای جستجو و در نهایت بازاریابی ربایشی خواهد گذاشت؟
کیفیت در حالت کلی یک صفت نسبی است؛ یعنی برای هر کسی معنایی دارد. با این حال، الگوریتم‌های خاص گوگل هر سال طوری پیچیده‌تر نتایج را طبقه‌بندی و رتبه‌بندی می‌کنند که کیفیت از حالت نسبیت فاصله می‌گیرد؛ یعنی موتور جستجو دیگر کلیدواژه‌های یک وبسایت را سلیقه‌ای متمایز نمی‌کند. جالبت است که بدانید گوگل در ابتدای فعالیتش منابع اینترنتی را بطور دستی توسط ارزیابان انسانی رتبه‌بندی می‌کرد و خبری از نسخه‌های امروزی نبود.
برای آنکه ابهامی برای کارشناسان تأمین محتوا، بازاریابی و بهینه‌سازی موتور جستجو هیچ ابهامی بوجود نیاید، گوگل بطور دوره‌ای دستورالعمل رتبه‌بندی کیفیت را به شکل مستند از سوی گروه توسعه‌دهنده‌گان خود منتشر می‌کند. در این سند، گنجینه‌ای از اطلاعات حیاتی درباره معیارهای رتبه‌بندی گوگل فراهم شده است که در درجه نخست می‌تواند تأمین‌کنندگان محتوای وبسایت را راهنمایی کند. در اینجا بطور خلاصه به بررسی خصوصیت‌های کلیدی در محتوای باکیفیت می‌پردازیم:
هدف
هدف وبسایت
در یکی از معیارهای اساسی الگوریتم‌های گوگل برای سنجش محتوای باکیفیت، هدف وبسایت مطرح می‌شود. تعیین اینکه یک وبسایت در چه زمینه‌ای راه‌اندازه شده کمک خواهد کرد تا موتور جستجو راحت‌تر بازدیدکننده‌های مرتبط را شناسایی کند.
هدف یک وبسایت می‌تواند به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات در زمینه‌ای اختصاصی، بیان نظرهای شخصی یا اجتماعی، نمایش عکس، فیلم و سایر محصولات چندرسانه‌ای، سرگرمی، تجارت و فروش، تالار پرسش‌وپاسخ، به‌اشتراک‌گذاری فایل و غیره باشد. بنابراین باید مطمئن شوید که موضوع و محتوای وبسایت با موتور جستجو سازگاری دارد.
شکل و قالب
یکی دیگر از جنبه‌های سنجش محتوای کیفیت در گوگل به ساختار صفحه‌های وبسایت مربوط می‌شود. مسیرهای بازدید از وبسایت مشخص می‌کند دنبال چه هدفی می‌گردد و کاربران آنلاین چطور باید نیاز خود را برطرف کنند. محتوای وبسایت در موتور جستجو به سه دستۀ اصلی، مکمل و تبلیغات تقسیم‌بندی می‌شود.
محتوای اصلی همان صفحه خانگی است که اطلاعات مربوط به فعالیت وبسایت را بیان می‌کند. این بخش باید از لحاظ واژگانی به‌راحتی قابل‌تشخیص باشد تا رتبۀ بالایی از گوگل بگیرد. محتوای مکمل شامل صفحه‌ها و عناصر فرعی می‌شود که تجربۀ کاربر در ناوبری وبسایت را غنی‌تر می‌کند. برای مثال، مقاله‌های وبلاگ و دکمه‌های شبکه اجتماعی دو نوع محتوای مکمل به شمار می‌روند. تبلیغات به محتوای پیوندداری گفته می‌شود که به قصد درآمدزایی در صفحه‌های وبسایت قرار داده می‌شود. گوگل زمانی به محتوا امتیاز منفی می‌دهد که تبلیغات با هدف وبسایت همخوانی نداشته باشد.
تخصص
تخصص در تولید محتوا
راه‌هایی وجود دارد که موتور جستجو به میزان تخصص نویسندگان وبسایت در زمینۀ محتوا پی ببرد. برای نمونه، صفحه‌ای که توصیه‌های پزشکی ارائه می‌دهد زمانی رتبۀ بالاتری در نتایج جستجو دریافت می‌کند که در زمینه علوم پزشکی فعال باشد.
حالا گوگل چطوری از این بابت مطمئن می‌شود؟ خُب، در درجه اول به مراجع موجود در محتوا به‌خصوص رزومه‌های شخصی در شبکه‌های اجتماعی نگاه می‌کند. بنابراین هر محتوای باکیفیت باید دارای پیوندهایی باشد که هویت حرفه‌ای نویسندگان را با توجه به موضوع و هدف وبسایت آشکار می‌کند.
اعتماد
اعتماد
الگوریتم‌های گوگل برمبنای منطق و هوش مصنوعی کار می‌کنند ولی طوری طراحی شده‌اند تا میزان اعتماد کاربر به وبسایت را مانند انسان ارزیابی کنند. در اینجا محتوای باکیفیت و پیوندهای بیرونی مفید به امتیاز جستجوی بالا منتهی می‌شود. اگر محتوای وبسایت در جاهای دیگر دارای بازدید سنگین و نظرهای کاربری مثبت باشد، وزن بیشتری در نتایج جستجو می‌گیرد. در مقابل، اگر وبسایت به جاهایی وصل شده باشد که محتوای بی‌کیفیت و یا صفحه‌های موجود در لیست‌سیاه داشته باشد، بهینه‌سازی کلیدواژگان در موتورهای جستجو به مشکل خواهد خورد.
در نهایت، طراحی ساختار و میزان کاربرپسندی هم که به رتبه‌بندی وبسایت کمک می‌کنند به محتوای باکیفیت وابسته هستند. دلیلش مسیر گردش کاربران است که با توجه به محتوای زبانی تعیین می‌شود. اگر محتوا رضایت‌بخش نباشد، موتور جستجو متوجه می‌شود، چطور؟ وقتی کسی بر اساس کلیدواژگان مربوط به شما برروی نتیجه‌ای کلیک می‌کند و پس از مدت کوتاهی برمی‌گردد و به سراغ نتیجۀ بعدی می‌رود، گوگل حدس می‌زند که وبسایت با موضوع جستجو همخوانی نداشته و باید امتیاز پایین‌تری در رتبه‌بندی بگیرد.
نسخه‌برداری از این مطلب همراه با ذکر منبع مانعی ندارد.
راوشیدیک متن آماده برای ترجمه چه خصوصیت‌هایی دارد؟
در نگاه اول، این سوال شاید کمی عجیب به نظر برسد، چون از دید مشتریان قرارست ترجمه آماده شود نه متن اصلی. با این حال، بخشی از کیفیت نهایی ترجمه تخصصی به متن مبدأ بستگی دارد. این روزها نوشته‌های فارسی بسیار کمی پیدا می‌شود که از هر لحاظ برای ترجمه به زبانهای دیگر آماده باشد.
صاحبان متن گاهی پس از تحویل گرفتن ترجمه با کیفیت پایین در زبان مقصد روبرو می‌شوند، بدون اینکه محدودیت مترجم را در وفاداری به خاستگاه متن نظر بگیرند. نباید از حق گذشت، ترجمه یک محصول است و نمی‌تواند ماهیت مواد خامش را اصلاح کند. این مسئله بیشتر در مواقعی دردسرساز می‌شود که متن قرارست در نرم‌افزارهای مترجم‌یار پردازش و پیاده‌سازی شوند.
مطلب مرتبط: ده کتاب آموزش ترجمه در ایران که باید خواند
بسیاری از مراکز ترجمه ابتدا متن اصلی را مرور می‌کنند و سپس از لحاظ کیفی مورد تأیید قرار می‌دهند. چنانچه متن برای ترجمه آماده نباشد، به گروه ویراستاری سپرده می‌شود. ایراد عمده در چنین مرحله‌ای دور ماندن صاحب متن از تغییرات ناخواسته در متن اصلی است. بنابراین از نویسندگان یا سفارش‌دهندگان سفارش‌های ترجمه انتظار می‌رود که چندین اقدام ضروری را پیش از سپردن متن برای ترجمه انجام دهند.
- ساختار کلی
چنانچه می‌خواهید متن ترجمه را به جایی نشان دهید که معیارهای خاصی برای تأیید یا پذیرش دارد، حتماً هنگام نگارش و بازخوانی در نظر بگیرید. در غیراینصورت به یکی از مشتریان ناراضی تبدیل خواهید شد که مترجم وفادار را مقصر می‌بیند! برای مثال، قبل از اینکه دنبال ترجمه مقاله دانشگاهی خود باشید، ساختار عناوین و حجم هر قسمت را با توجه به پیش‌نیازهای مجله‌ای که برای چاپ در نظر دارید بازسازی کنید. به همین ترتیب، کتاب علمی خود را با توجه به شیوه‌نامه هر ناشر مورد نظر بنویسید. هیچ مترجمی بدون هماهنگی با نویسنده نمی‌تواند جای بخش «یافته‌ها» و «نتایج» را عوض کنید یا حجم هر بخش را تغییر دهد. اینها در وهله اول وظیفه نویسنده است.
- جمله‌بندی
ساختار زبان فارسی با زبانهای دیگر تفاوت می‌کند. اگر به مترجم اجازه نداده باشید که به‌شیوه آزاد روی متن کار کند، جمله‌بندی‌ها بدون هیچ تغییری عیناً وارد زبان مقصد خواهد شد. برای نمونه، سعی کنید پاراگراف‌ها و جمله‌های مقاله دانشگاهی خود را کوتاه‌تر و مرتب‌تر بنویسید. نشریه‌های علمی هنگام پذیرش یک مقاله معمولاً پیش‌بینی نمی‌کنند که متن از زبان دیگری ترجمه شده است.
مطلب مرتبط: آیا ترجمه ماشینی روزی جایگزین ترجمه انسانی خواهد شد؟
- ترجمه‌پذیری
در حالت پیش‌فرض، ترجمه‌ها با نزدیک‌ترین معادل‌های موجود و لحن رسمی انجام می‌شوند. در مورد ترجمه‌پذیری متن خود با گروه ترجمه کمی مشورت کنید و با محدودیت‌هایش آشنا شوید. هیچ متنی ترجمه‌ناپذیر نیست، ولی شاید نویسنده یا مخاطبانش همان لذت و درک را در زبان دیگر تجربه نکنند.
اگر یک کتاب ادبی مانند شعر یا نثر منظوم نوشته‌اید، یادتان باشد میزان آزادی و وفاداری مترجم در تبدیل اثر به زبان دیگر را تعیین کنید. هر چه بیشتر به مترجم آزادی بدهید، متن در زبان مقصد کمتر بوی غریبگی خواهد داد.
- واژگان فنی
در صورتی که کتاب یا مطلب تخصصی برای ترجمه دارید، ابتدا یک جدول دوستونی درست کنید که اصطلاح‌های تخصصی و پرکارد متن را فهرست می‌کند. سپس در انتهای بدنه متن قرار دهید و از مترجم بخواهید که پیش از شروع ترجمه به معادلیابی آنها بپردازد یا معادل‌های مورد نظر شما را بررسی کند. در این شیوه، هر گونه اشتباه احتمالی در انتخاب واژگان فنی در زبان اصلی برطرف خواهد شد.
برای مثال، اگر «همسانگرد» را اشتباهی «ناهمسانگرد» در یک مقاله فیزیک قرار داده باشید، معمولاً مترجم‌ها متوجه نمی‌شوند و همان غلط را منتقل می‌کنند. پس سعی کنید تا جایی که امکان دارد از انتقال اشتباه در مفاهیم و اصطلاح‌ها جلوگیری کنید. همچنین از مترجم بخواهید اگر متوجه ابهام یا اشتباهی شد، حاشیه‌نویسی کند و بعد ترجمه را در حالت درست انجام دهد.
مطلب مرتبط: شعر تا چه اندازه ترجمه‌ناپذیر است؟
- املایی
مترجم‌ها اغلب شکل درست هر اشتباه املایی را حدس می‌زنند و بدرستی ترجمه می‌کنند. با این حال، امکان دارد قضاوت مترجم نادرست بوده باشد و متن مقصد از حالت اصلی خارج شود. بهترست خودتان یا نویسنده یکبار متن را باحوصله بازخوانی کنید و مسئولیتش را به عهده مترجم نگذارید. برای این کار می‌توانید از محیط ورد یا نرم‌افزارهای ویراستاری مخصوص بهره ببرید.
پردازش‌پذیری
امروزه مترجم‌های حرفه‌ای سرتاسر جهان در محیط نرم‌افزارهای پیشرفته مانند ترادوس کار می‌کنند و ناگزیر باید فایل‌های ترجمه را ابتدا به قالبی سازگار تبدیل کنند. همچنین در انتهای پروژه باید بتوانند طوری خروجی بگیرند که برای مشتری قابل‌رویت و استفاده باشد. مهمترین مزیت‌های این فناوری را می‌توان بهبود دقت، افزایش سرعت و کیفیت معادلیابی تخصصی دانست.
چنانچه می‌دانید مترجم قرار نیست در محیط واژه‌پردازهای معمولی مانند مایکروسافت ورد کار کند، در صورت امکان برایش پی‌دی‌اف، عکس و دست‌نوشته نفرستید. اینها قابل‌پردازش نیستند و احتمال به‌هم‌ریختگی متن افزایش خواهد یافت.
از این گذشته، جستجوی واژگان در متن خامی که قابل‌پردازش باشد راحت‌تر انجام می‌شود. متن پردازش‌پذیر امکانی فراهم می‌آورد که حافظه متنی از نرم‌افزار تولید شود تا در سفارش‌های مشابه بعدی در هزینه صرفه‌جویی کنید و با سرعت بیشتر تحویل بگیرید.
در نهایت اگر قصدتان این بوده که متن اصلی از هر گونه تغییر محافظت شود، یک نسخه پی‌دی‌اف هم به عنوان مرجع برای مترجم ارسال کنید.
مطلب مرتبط: چه معیارهایی بر هزینه ترجمه شفاهی تأثیر می‌گذارد؟
نسخه‌برداری از این مطلب همراه با ذکر منبع مانعی ندارد.
راوشید (ترجمه، بومی‌سازی و نشر)
راوشید یک شبکه متشکل از اهالی فن ترجمه و نگارش است که خدمات گوناگون ترجمه، بومی‌سازی و نشر ارائه می‌دهد. آرمان ما کارآفرینی برای جامعه مترجمان و نویسندگان با رویکرد آموزش و گسترش فناوری‌های نوین در صنعت خدمات ترجمه و تولید محتوا در ایران است.
پروانه نشر راوشید