یادگیری زبان خارجی – آیا خواندن زیرنویس که ترجمه شده باشد به یادگیری کمک می‌کند؟

آیا خواندن زیرنویس فیلم که ترجمه شده باشد به یادگیری زبان کمک می کند؟

این موقعیت حساس را تصور کنید: پس از چند ثانیه کلنجار رفتن با ذهنتان یک جمله یا عبارت ادا می‌کنید تا کارتان در کشوری دیگر راه بیفتد.

مثلاً می‌پرسید «ببخشید، میشه بگید غذاخوری کجاست؟» بعد جوابی که می‌شنوید اینطوری می‌شود: «یوووو کککلللل اللللی ییسیی» هیچی از حرفهای طرف متوجه نمی‌شوید. دوباره می‌پرسید و باز هم نمی‌فهمید. تشکر می‌کنید و دور می‌شوید به این اُمید که ضایع نشده باشید.

روشهای یادگیری

فراگیری زبان دوم با شرکت در کلاس‌های حضوری، انجام تکالیف خانگی و تمرین روی کتاب‌ها گاهی دشوار، کسل‌کننده و کم‌فایده می‌شود.

تماشای فیلم‌ها و سریال‌های خارجی با زیرنویس می‌تواند شیوه‌ای موثر برای تجربۀ تازه و طبیعی از زبان بدون زحمت زیاد باشد.
در کتاب‌های درسی بیشتر درباره دستور زبان رسمی و لغت‌های مترادف یاد می‌گیرید، اما با تماشای برنامه‌های تلویزیونی به زبان مقصد، با گفتار عامیانه و واقعی گویشگران بومی آشنا می‌شوید.

البته در اینجا منظور ترجمه فیلم بصورت زیرنویس به زبان مادری نیست، چون در این حالت حواستان به ترجمۀ گفتگوی میان شخصیت‌ها در پایین صفحه پرت می‌شود، قرار نیست روزنامه بخوانید!

دنبال ذائقه‌تان بگردید

محصولات چندرسانه‌ای آنقدر گوناگون هستند که هر کسی را مجذوب می‌کنند، فقط بستگی دارد موضوع مورد علاقه چه باشد.

بعضی‌ها سریال عاشقانه نگاه می‌کنند، بعضی‌ها مستند طبیعت، بعضی‌ها اخبار و غیره. در هر حال، همه اینها به بهبود مهارت‌های زبانی کمک خواهند کرد. این روزها ترجمه چندرسانه‌ای هم خیلی رونق دارد.

جوانان در ایران برای سرگرمی به تماشای مجموعۀ «تاج‌وتخت» می‌نشینند، اما بطور فعال در حال یادگیری انگلیسی نیستند. اگر کسی به قصد یادگیری این کار را نکند، معمولاً نسخه دوبله یا زیرنویس ترجمه شده به فارسی گیر می‌آورد و اهمیتی به گفتگوی شخصیت‌ها به زبان اصلی نمی‌دهد.
با این حال، هر وقت این افراد با موقعیتی روبرو می‌شوند که باید زبان خارجی را برای فهمیدن فیلم یا موزیکی بلد باشند، هر مترجم یا معلمی را می‌بینند بلافاصله می‌پرسند: «آقا من می‌خوام زبان یاد بگیرم، سریع‌ترین راه چیه؟». انگار همه عجله دارند؛ از این سوال‌های نخ‌نما دست بردارید. بچه آدمیزاد هم اینقدر فشرده به زبان مادرش مسلط نمی‌شود.

کودک درون

گوش‌ها حرف اول را در یادگیری مکالمه می‌زنند. نوزادان در هر زبان مادری ابتدا می‌شنوند و سپس زبان باز می‌کنند. بنابراین اگر بطور جدی قصد یادگیری داشته باشید، با گوش سپردن به برنامه‌های رادیویی و موزیک ملایم از خواننده‌های مختلف هم می‌توانید بطور ناخودآگاه با ضرب‌آهنگ طبیعی زبان خو بگیرید.
آموزگاران زبان توصیه می‌کنند که تماشای فیلم‌های بزرگسالان با زیرنویس ترجمه شده برای یادگیری زمانی شروع شود که فرد بالای 50% کلمات را درک می‌کند. یعنی در سطح مبتدی قرار ندارد. یادگیری زمانی حاصل می‌شود که دانسته‌ها به ندانسته‌ها پیوند می‌خورند. در خلاء هیچ معجزه‌ای رخ نمی‌دهد.
شاید کمی خجالت بکشید، اما در سطح متوسط هم می‌بایست از کارتون و برنامه‌ کودک شروع کنید. بطور کلی، یادگیری زبان بطور برنامه‌ریزی‌شده در بازه دوساله می‌تواند دربرگیرنده چهار مرحله زیر باشد:

1. فیلم و برنامه کودک:

بیشتر برنامه‌هایی که برای این گروه سنی ساخته می‌شود محتوای آموزشی دارند و حتی به یادگیری زبان و فرهنگ بومی هم مربوط می‌شود.

در اینجا از پیچیدگی واژه‌ها کاسته می‌شود، تصاویر بیشتری مربوط به موضوع نمایش داده می‌شود و دیگر خبری از آن شخصیت‌های سریالی نیست که مثل بلبل حرف می‌زنند. بنابراین با کودک درون خود آشتی کنید و اگر فرزند خردسال در خانه دارید باهم کارتون تماشا کنید!

2. برنامه‌های طنز:

بعد از مدتی می‌توانید به سراغ تماشای فیلم و سریال کمدی بروید. اینطوری با گفتار عامیانه و واژگان ساده‌تر اما از زبان بزرگسالان آشنا می‌شوید. در حقیقت همان کارتون را تماشا می‌کنید با این تفاوت که شخصیت‌ها دیگر کودک نیستند.

اگر انگلیسی یاد می‌گیرید، سریال‌های «چطور با مادرت آشنا شدم» و «خانواده سیمپسون‌ها» مناسب هستند. فقط یادتان باشد زیرنویس ترجمه شده به زبان مادری نگیرید.

3. فیلم اکشن و مهیج:

در اینجا می‌توانید به سراغ فیلم یا سریال هیجانی و ترسناک هم بروید. این نوع محصولات چندرسانه‌ای طوری طراحی و تولید می‌شوند که جلوه‌های بصری فراوانی داشته باشند، یعنی اغلب موضوع‌های اصلی را در جاهای مختلف به مخاطب نمایش می‌دهند تا سردرگم نشود.

4. فیلم‌های سینمای فاخر و پر از طنز سیاه:

وقتی در ماه‌های آخر به سطحی پیشرفته از مهارت‌های زبانی رسیدید به سراغ آثاری بروید که مخاطب خاص دارند و درکشان حتی به زبان مادری هم آسان نیست.

این نوع فیلم‌ها سرشار از عبارت‌های چندپهلو و موقعیت‌های ویژۀ فرهنگی هستند که شما را به‌سوی جهان‌بینی متفاوت سوق می‌دهند. دنبال این نباشد که معادل همه عبارت‌ها را «نعل‌به‌نعل» در زبان مادری‌تان پیدا کنید. در زبان خارجی غرق شوید!

در پایان فراموش نکنید هنگام تماشای فیلم زیرنویس، از اول تا آخر بدون وقفه پای برنامه بنشینید. اگر از قسمتی سردرنیاوردید هول نشوید، ادامه دهید.

اگر روی فهمیدن تک‌تک کلمات وسواس دارید، ابتدا نسخه دوبله به زبان خودتان را تماشا کنید. سعی کنید تمرین‌هایی که سر کلاس در مورد قسمت‌های شنیداری و صوتی یاد گرفتید روی فیلم پیاده کنید.

کاغذ و قلم بدست باشید، کلمه‌های تازه را یادداشت کنید، گروهی فیلم تماشا کنید و صدایتان را با تکرار جمله‌های جالب فیلم ضبط کنید.
اُمیدواریم با تکرار و تمرین دیگر موقع پیدا کردن غذاخوری گیر نکنید. وقتی بومیان آنجا بفهمند شما اهل ایران هستید، حیرت‌زده بپرسند: «از کجا زبان ما رو یاد گرفتی؟»

نسخه‌برداری از این مطلب همراه با ذکر منبع مانعی ندارد.